Finlandiya’ya Özgü Müzik Aletleri

Kantele

Geçen yıl gittiğimiz, yerel yemekler yapan bir lokantada, şans eseri “kantele” çalan bir gruba rastladık. Şans eseri rastladık çünkü gittiğimiz lokanta müzikli bir yer değil ve ana bölümde yer kalmadığı için bizi kutlama yapan bir ekibin olduğu ayrı bir salona aldıklarından bu grupla rastlaştık.

Kantele (Kaynak: Free stock photos Shirley)

Sanırım bu kanteleyi ilk görüşüm oldu. Elbette tipik bir tepki vererek “kanun yahu bu” dedim gülerek, masada bulunan misafirlerden bir Japon da “Japonya’da da var bundan” dedi (sanırım kotoyu kastediyordu). Hem tını, hem de görünüş itibariyle kantele, kanun ve koto birbirini andıran enstrümanlar; ancak anladığım kadarıyla aradaki en büyük fark perde yani tel sayısı farkı. Türk kanununda 78 tel bulunurken koto da 13-17 tel varmış (sanırım günümüzde yine 25 tele kadar çıkıyor); kantele ise günümüzde 39 tellidir (eski türleri 5-15 tel arasındaymış).

Finlerin meşhur destanı Kalevala’ya göre ilk kantelenin gövde kısmı tuna balığının kemiğinden, telleri ise efsanevi bir yaratık olan Hiissi’nin tüylerinden yapılmıştır.

 Kanteleyi dinlemek için aşağıdaki videoya tıklayabilirsiniz:

Aşapıdaki ikinci kantele videosunu ise eski tür bir kantele olduğu için paylaşıyorum. 11 telli yani

Kotodan bahsettik, onun da videosunu ekleyelim :)

(Kaynak: Flickr - Fabien)

Kanteleden bahsettikten sonra yeri gelmişken dilerseniz Finlandiya’ya özgü diğer müzik aletlerine de şöyle bir bakalım.

Jouhikko

Jouhikko (Kaynak: Wikipedia /By User:Charliebynum - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=33882061 )

Jouhikko yine telli bir müzik aleti. Finlandiya ve Karelya bölgesine özgüymüş. Üç telli olan bu müzik aletinin telleri at kılından yapılıyormuş. 20. yüzyılın başlarında ortadan kaybolsa da günümüzde tekrar popüler olmuş.

Jouhikko’yu aşağıdaki videodan dinleyebilirsiniz :)

Pilai

Bir çeşit Fin gaydası.

Säkkipilli

Sakkipilli (Kaynak: Flickr: Anna)

Säkkipilli aslında Fince gayda demekmiş. Ancak özel bir gayda türü olarak da kullanılıyormuş. Sanırım üstte yazdığım pilainin yenilenmiş hali kendisi.

Pilai ve Säkkipilli için tek bir video paylaşıyorum çünkü arada fark varsa gösterebilecek bir video bulamadım.

Söğüt dalından düdük (Fincesi pitkähuilu veya pajupilli)

Kaynak: Wikipedia / By Photo taken by Muu-karhu - Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=768336

Aslında bu bana en başta çok da özgün gelmedi, sonuç olarak Anadolu’da da oldukça yaygın bir alet bu. Ancak düdükten müzik yapmak ayrı bir şey olarak nitelendirilebilir. Aşağıdaki videoda pitkähuilu çalan bir müzisyeni dinleyebilirsiniz.

Huş Ağacından Trompet

Kaynak: Wikipedia: Thuen

Bir de huş ağacından yapılan bir trompet varmış. Ancak onun Fince adını göremedim. Bir de sanıyorum sadece Finlandiya’ya değil, Norveç, İsveç, Letonya ve Litvanya gibi tüm Baltık ülkelerine özgü bir müzik aleti kendisi.

Aşağıdaki videoda Litvanyalı bir grubu huş trompeti çalarken izleyebilirsiniz.